Je bent waarschijnlijk hier, omdat je voor de keuze staat om een piano aan te schaffen, omdat je bijvoorbeeld wil beginnen met pianoles. Een digitale piano kopen doe je niet zomaar. Er is zoveel digitaal spul op de markt, dat je door de bomen het bos niet meer ziet. Op deze pagina zal ik je zoveel mogelijk informatie geven en proberen wegwijs te maken in de wereld van de digital piano’s.

Wat je eerst moet weten

De piano is een complex instrument en dan heb ik het over de akoestische versie. Oftewel, de echte! De piano bestaat uit meer dan 60 onderdelen alleen al per toets plus alle onderdelen zoals de pedalen, het stemblok, de klankkast, spreitsen, gietijzeren raam om de 20.000 kg trekkracht van de snaren op te vangen (bij een concertvleugel). Te veel onderdelen om te benoemen. Dit maakt wel dat de piano een uniek geluid heeft en elke piano weer anders speelt. Je begrijpt, dat als je dit met een digitale piano wilt reproduceren, het een enorme uitdaging is dan wel onmogelijk (tot nog toe). Toch zijn er digitale piano’s die dicht bij een akoestische pianosound en speelwijze komen. Merken zoals o.a. Yamaha, Clavia Nord, Dexibell zijn erg ver in die ontwikkeling. Sommige doen er alles aan om een zo natuurgetrouw mogelijk digitaal instrument te produceren. Om niet al teveel uit te weiden zal ik beknopt wat zeggen over de sound en het klavier van de digitale piano.

De pianosound

Elk geluid kan je zien als een golfvorm. Als je dit wiskundig bekijkt bijvoorbeeld een sinus golf. Ook de pianosound heeft een bepaalde golfvorm die wiskundig kan worden berekend. Dit proces noemen ze physical modelling. Dus een pianosound creëren dmv een wiskundige formule. Veel digitale piano’s gebruiken physical modelling. Een andere methode is Sampling. Om een unieke sound te maken van een bepaalde vleugel of piano worden er samples (opnames) gemaakt van die specifieke vleugel of piano. Men sampled dan van elke toets apart verschillende aanslagen. Bij de simpele goedkopere piano’s 3 samples per toets (zacht, normaal en hard), maar bij de duurdere soms wel 8 samples per toets voor een nog gedetailleerder en natuurlijke sound. Dus als een toets wordt aangeslagen speelt er een loop van de opgenomen sample af. Dexibell gebruikt loops van wel 15 secondes lang. De betere piano’s hebben zelfs samples van de zogenaamde bijgeluiden. Denk bijvoorbeeld aan het geluid van het mechaniek van de toetsen die worden gespeeld, het pedaal wat op en neer gaat, de dempers die van de snaren komen, het mee-resoneren van de overige snaren en alle boventonen om maar eens wat te noemen.Vaak zie je een combinatie van physical modelling en het gebruik van samples. Hier ligt ook gelijk de verklaring voor de prijsverschillen en prijs-kwaliteit verhouding. Want hoe goed zijn die samples? Zijn ze met mega dure mics en randapparatuur etc. opgenomen? Of zijn ze eenvoudig en simpel?

Het klavier

Ook over de toetsen, mechaniek en materiaal is veel te zeggen. De toetsen van een akoestische piano zijn van hout gemaakt en belegd met een soort kunststof (vroeger met ivoor). Ook spelen de toetsen aan de baskant zwaarder dan aan de discant (hoge tonen). Verder zit er een heel mechaniek achter een toets. Neem bijvoorbeeld alleen al de hamerkop die tegen de sna(a)ren slaat, de dempers die van de snaren afkomen, het pedaalgebruik…noem maar op. Al deze mechanische handelingen moeten op een digitale piano zoveel mogelijk nagebootst worden. Vandaar dat sommige digitale piano’s gebruikmaken van hamertjes en gewogen toetsen. Sommige hebben zelfs houten toetsen. Ook hierdoor heb je te maken met prijs-kwaliteit verhouding.

De digitale piano en Stage piano

De digitale piano is speciaal gemaakt voor de woonkamer. Ze hebben een mooie afgewerkte behuizing met speakers en vaste pedalen. Sommige zijn uiterlijk bijna niet van echt te onderscheiden. Je hebt ze in elke prijsklasse. Van €350 – €15000 en meer.

De Stage-piano is, je raadt het al, speciaal voor “on stage”. Je krijgt er dan ook geen kast/behuizing bij, maar puur het keyboard. Bij sommige zit er wel een standaard bij, maar meestal moet je die apart aanschaffen. De piano is dus veel compacter, handiger om mee te nemen, voor (home-) studio, on stage, maar ook voor thuis. De stage-piano is, in tegenstelling tot de digitale piano (homepiano), met en zonder speakers te verkrijgen en zelfs in verschillende maten. Van 61 tot 88 toetsen. Ook dit type is er ook in elk prijsklasse. Van €200 tot een kleine €5000. Hieronder zie je de Nord van Clavia. Deze heeft geen speakers maar klinkt vooral op het podium geweldig. Natuurlijk kan je hem ook met de headphone bespelen.

Waar moet ik op letten?

Er zijn een aantal technische punten waar je naar moet kijken. Ik zal ze allemaal apart behandelen.

• Aanslaggevoeligheid
• Hameractie
• Gewogen toetsen
• Polyfonie
• Opname- en afspeelmogelijkheden
• Speakers en versterker
• Midi (5 pins,usb,bluetooth) en DAWS

Aanslaggevoeligheid

De meeste piano’s hebben toetsen die aanslag gevoelig zijn. Wat betekent, dat je hoorbaar zacht en hard kan aanslaan. Meestal hebben ze ook 3 standen: soft, normal, hard. Waarbij hard wil zeggen dat je harder moet aanslaan, dus eigenlijk minder gevoelig.

Hameractie

Hierbij wordt de hamermechaniek van een akoestische piano nagebootst dmv echte hamertjes, zodat je zoveel mogelijk een akoestische feel krijgt. Alsof je een echte piano onder je vingers hebt.

Gewogen toetsen

Met gewogen toetsen worden de toetsen zwaarder gemaakt net zoals op een akoestische piano. De baskant speelt zwaarder en de discant (de hoge tonen) veel lichter. Als elke toets hetzelfde speelt of zelfs te ligt is, geeft dat niet de realiteit van een echte piano weer, maar meer van een keyboard.

Polyfonie

Polyfonie wil zeggen hoeveel verschillende tonen (stemmen) tegelijk hoorbaar zijn. Heb je bijvoorbeeld een piano met weinig polyfonie (bv 32) dan kan het zijn dat tijdens het spelen er ineens tonen verdwijnen. Zeker wanneer er veel pedaal wordt gebruikt. Let wel; Als je 1 toets aanslaat wil het niet zeggen dat je ook maar 1 stem gebruikt. Vaak heeft 1 toets al meerdere stemmen. Als je deze aanhoudt (met vinger of pedaal), dan blijft dit zich opstapelen en kan je daardoor al gauw te weinig hebben.Ben je een beginner, dan heb je daar niet echt last van, maar eenmaal gevorderd, dan wil je natuurlijk niet tekort komen. Ga voor minimaal 64 stemmen, maar hoe meer, hoe beter.

Opname- en afspeelmogelijkheden

Een handige functie is de mogelijkheid om je spel op te nemen en daarna natuurlijk af te spelen. Het is dan wel handig, dat als je de piano uitzet, de opname in het geheugen blijft. Kijk dus vooral even hoeveel songs je kan opnemen en of jouw song in het geheugen blijft.

Speakers en versterker

Heeft de piano ingebouwde speakers? En zo ja, hoeveel watt is de versterker? Meestal heb je aan 2x 7 watt wel genoeg, maar meer is wenselijk. Hoe groter de versterker, hoe mooier en dieper de sound. De Korg sp280 bv heeft een versterker van 2x 22 w en een polyfonie van 120 stemmen. Natuurlijk staat het aantal watt niet garant voor een goede sound, maar ook de componenten die worden gebruikt zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit.

Midi en DAW’s

Midi staat voor: Musical Instrument Digital Interface. Door instrumenten (en computers) via midi aan elkaar te verbinden, kan er digitale informatie (geen audio) tussen de instrumenten uitgewisseld worden. Het is hierdoor mogelijk om meerdere instrumenten aan te sturen via één instrument, of via de computer. Normaal is dit een 5-pins aansluiting, maar sinds de usb zie je vaker midi via usb aansluiting en zelfs via BlueTooth. Met een usb aansluiting kan je tegenwoordig makkelijk je iPhone/iPad aansluiten om de vele mogelijkheden die sommige piano’s bieden te benutten. Zoals instellingen van je piano via de mobiel te regelen of opnames (via een DAW) te maken en nieuwe sounds te downloaden en ga zo maar door. Afhankelijk natuurlijk wat de piano allemaal in de aanbieding heeft. Een DAW is een uitgebreid programma voor op de computer waarmee je opnames kan maken. DAW staat voor digital audio workstation. Bekende DAWs zijn Ableton live, Cubase, Pro Tools, Logic. Afhankelijk van welke muziek je wilt opnemen gebruik je één van de DAW’s.

Keuze tips

Voor wie een low budget heeft en toch een redelijke piano wil of gewoon voor de beginnende pianist, zijn hier een paar goede opties. De prijzen kunnen eventueel afwijken en zijn dus niet altijd up to date. Ook kunnen er geen rechten aan ontleend worden.

Digitale piano’s woonkamer model tot €1000

	Yamaha Arius 144 – €789
	Roland RP-102 – €845
	Kawai CN-17 – €899
	Yamaha Arius 164 €999

Stage piano’s met speakers (voor wie mobiel wil blijven)

	Roland FP-10 €499
	Yamaha p125 €569
	Kawai ES-110 B €585
	Korg SP280 €595
	Yamaha P-515 €1435
	Roland FP-90 €1666

Stage piano’s zonder speakers (voor de pro’s)

	Dexibell Vivo S9 €2290
	Clavia Nord piano 4 €2444
	Clavia Nord Stage 3 €4057